Historia: rozprzestrzenianie się kawy na świecie
Kawa, po tym jak była ekskluzywnym skarbem świata arabskiego, podbiła Europę pod koniec XVI wieku, dzięki Wenecjanom i śmiałości holenderskiego kupca, któremu udało się wykraść cenne sadzonki. Ten czyn zapoczątkował intensywną rywalizację między wielkimi mocarstwami kolonialnymi.
Zanurz się w fascynującej historii tego napoju, który stał się kultowy, i odkryj, jak kawa ukształtowała handel światowy w XVII wieku.
Pierwsze kroki kawy w Europie
Pod koniec XVI wieku relacje podróżników i botaników o tej egzotycznej roślinie napływają do Europy z Bliskiego Wschodu. Kupcom weneckim, już powiązanym handlowo z tym regionem, udaje się na początku lat 1600 zaimportować pierwsze worki zielonej kawy z Mekki, pomimo ścisłego nadzoru ze strony arabskich producentów.
Ta mapa ilustruje rozprzestrzenianie się kawy Arabica i rzuca światło na zaciekłą konkurencję między mocarstwami kolonialnymi (Francja, Holandia, Anglia, Portugalia…). Ujawnia również, że produkcja światowa pochodziła wówczas z zaledwie kilku krzewów kawowych.
Wiek arabskiego monopolu
Od samego początku handel kawą jest kontrolowany wyłącznie przez Arabów.
Przez prawie sto lat dbają oni o to, aby żadne żyzne nasiono nie opuściło ich ziem, sprzedając jedynie kawę paloną lub sparzoną oraz trzymając odwiedzających z dala od plantacji.
Holenderskie przedsięwzięcie: skok stulecia
W 1616 roku holenderskiemu kupcowi udało się wykraść sadzonki kawy z Mokki i przewieźć je w nienaruszonym stanie do Amsterdamu, gdzie zostały starannie zachowane w Ogrodzie Botanicznym.
Holenderska Kompania Wschodnioindyjska zakłada następnie uprawy na Jawie, a potem na Sumatrze, Timorze, Bali i na Celebesach już w latach 1690.
Uniwersalna szkółka kawy
W 1706 roku plantatorzy z Jawy wysyłają do Holandii swoje pierwsze zbiory. Kilka sadzonek z tych zbiorów zostanie wyeksportowanych do Nowego Świata.
Ogród Botaniczny w Amsterdamie zyska wtedy przydomek “uniwersalnej szkółki kawy”, ponieważ stamtąd wyruszą liczne plantacje na cały świat.
Drzewo króla
W 1714 roku burmistrz Amsterdamu ofiarowuje Ludwikowi XIV drzewko kawy.
Francuzi już wcześniej próbowali zasadzić kawę na wyspie Reunion (wówczas wyspie Bourbon) przy użyciu ziaren z Mokki, ale bez większego sukcesu.
Holenderskie drzewko kawy zostaje powierzone Ogrodowi Roślin, gdzie buduje się dla niego specjalną szklarnię. Kwitnie, owocuje, a Ludwik XIV zachowuje jego ziarna dla swoich plantacji kolonialnych.
W 1715 roku sułtan Jemenu ofiarowuje Francji 60 drzewek kawy, które są przesadzane na wyspie Bourbon. Kawa Bourbon stanie się później uznanym wielkim cru.
Kawa dociera do Nowego Świata
Pozostaje pytanie: czy to Holendrzy czy Francuzi jako pierwsi wprowadzili kawę do Nowego Świata?
W 1721 roku Ludwik XV powierza dwa krzaki kawowca kapitanowi Gabrielowi de Clieu, aby zasadził je na Martynice.
Podróż jest pełna przeszkód: brak wody, burze… De Clieu posunie się nawet do dzielenia swojej racji wody z rośliną.
W 1726 roku Martynika zbiera swoje pierwsze ziarna kawy.
Pięćdziesiąt lat później wyspa będzie liczyć 19 milionów krzaków kawowca.
Z Martyniki i holenderskiej Gujany uprawa kawy rozprzestrzeni się na Antyle, Amerykę Środkową i Amerykę Łacińską.
