Hoe wordt koffie gedecafeïneerd?
Duik in de fascinerende wereld van cafeïnevrije koffie!
Van de eerste ambachtelijke technieken tot modernere, veiligere methoden, ontdek hoe cafeïne wordt geëxtraheerd, wat de zorgen zijn met betrekking tot de potentiële toxiciteit en de milieu-impact. Of je nu een liefhebber bent van cafeïnevrije koffie of gewoon nieuwsgierig, dit artikel biedt je een compleet overzicht om je consumptiekeuzes te verlichten.
Ik heb me vaak afgevraagd: hoe wordt koffie cafeïnevrij gemaakt?
Na mijn onderzoek kwamen er andere vragen op: is cafeïnevrije koffie toxisch? Wat is de milieu-impact van de processen? Als je, net als ik, graag af en toe een cafeïnevrije koffie drinkt, wil je de achtergrond van de productie kennen.
Een studie heeft onthuld dat zelfs cafeïnevrij, sommige dranken 1 tot 2% (en soms tot 20%) van hun oorspronkelijke cafeïnegehalte behouden.
Een beetje geschiedenis
In 1820 slaagde de chemicus Friedlieb Ferdinand Runge erin om pure cafeïne te isoleren. Hij probeerde zijn proces voor cafeïnevrije koffie niet te patenteren: zijn doel was vooral wetenschappelijk.
Het eerste commerciële proces werd uitgevonden door de Duitser Ludwig Roselius in 1903 (gepatenteerd in 1906), bij toeval ontdekt toen zijn lading bonen tijdens het transport in zeewater weekte. Resultaat: een groot deel van de cafeïne was verdwenen, maar de smaak niet.
De eerste industriële processen gebruikten stoom, zuren, basen en… benzeen! Omdat dit laatste kankerverwekkend is, werd het verlaten. Sindsdien zijn de methoden geëvolueerd naar minder toxische alternatieven.
De gemeenschappelijke principes van het decafeïneren
Het decafeïneren gebeurt altijd met groene bonen (niet gebrand).
De uitdaging: alleen de cafeïne verwijderen terwijl de andere verbindingen die verantwoordelijk zijn voor de smaak en het aroma behouden blijven.
Omdat cafeïne wateroplosbaar en polair is, wordt water in alle processen gebruikt. Maar omdat het niet selectief is, wordt vaak een decafeïneringsmiddel gebruikt: methyleenchloride, actieve kool, CO₂ of ethylacetaat.
De belangrijkste decafeïneringsmethoden
1. Met organische oplosmiddelen
Tegenwoordig wordt voornamelijk gebruikt:
- Dichloormethaan: effectief maar licht toxisch, het moet in het eindproduct in een concentratie van minder dan 10 ppm aanwezig zijn.
- Ethylacetaat: eveneens licht toxisch, maar gepresenteerd als “natuurlijk” wanneer het afkomstig is van de fermentatie van suikerriet.
2. Extractie met superkritisch CO₂
Hierbij werkt CO₂ in superkritische toestand als oplosmiddel om selectief de cafeïne te extraheren, zonder de aroma’s aan te tasten.
Dit proces vermijdt het gebruik van potentieel schadelijke chemische producten en levert een cafeïnevrije koffie van commerciële kwaliteit.
3. Decafeïnering met water
De bonen weken in heet water dat verzadigd is met aromatische componenten om hun verlies te beperken.
Het water gaat vervolgens door een actieve koolstoffilter die de cafeïne vasthoudt, en wordt daarna weer in de bonen gebracht. Resultaat: een koffie met een goed aroma, zonder chemische oplosmiddelen.
Bronnen
